తండ్రీ కొడుకుల అనుబంధం తెలిపే చక్కని సముద్రాల సీనియర్ గీతం 'మమతలు లేని మనుజులలోన'

ప్రతి మనిషికి తన భార్యా పిల్లల గురించి ఎన్నో కలలుంటాయి. తన ఆశయాలతో ఆశాసౌధాలు నిర్మించుకుంటాడు.  కాని జీవితం విచిత్రమైనది. సంసార ఝంఝాటంలో ఒకోసారి ఓడలు బండ్లవుతాయి. మరొకసారి బండ్లు ఓడలౌతాయి. మనిషి కట్టుకున్న ఆశా సౌధాలే ఒక్కోసారి గాలిమేడలు అవుతాయి. అవసాన దశలోవున్నపుడు అశాశ్వతమైన ఆస్తిపాస్తులు అండదండలుగా వుండవని గ్రహిస్తాడు. కులమతాలకు, స్థితిగతులకు తావివ్వక తనకు సేదదీర్చి, ఇంత కూడుపెట్టి ఆదుకునే యువకుని చూచి అలాంటి కొడుకుంటే చాలని కొడుకును పోగొట్టుకున్న ఆ తండ్రి అనుకుంటాడు. అలాగే చిన్నతనం నుండి నా అనేవారు లేక బ్రతుకు బండిని లాగే ఆ యువకుడు దీన స్థితిలో నిస్సహాయుడైయున్న ఆ ముసలివానికి సేవ చేసి తృప్తి పడతాడు. అతనిలో తన తండ్రిని చూసుకుంటాడు. కాని అతడే తన తండ్రి అని తెలియదతనికి. ఈ ఇతివృత్తం తో నిర్మించబడిన చిత్రం "గాలి మేడలు". విధి ఆడిన ఆటవలన దూరమయి, అనుకోని పరిస్థితులలో చేరువయిన తండ్రీ కొడుకులుగా నాగయ్య, ఎన్.టి. ఆర్. నటించిన హృద్యమైన ఈ సన్నివేశానికి అనుగుణంగా సముద్రాల రాఘవాచార్య రచన 'మమతలు లేని మనుజులలోన', ఎటువంటి కరడుగట్టిన హృదయాన్నైనా కదిలిస్తుంది, కరిగిస్తుందనడంలో అతిశయోక్తి లేదు. ఎందుకంటే ఆ భావాన్ని అద్భుతంగా పలికించి అజరామరం చేసినది ఘంటసాల మాస్టారు.సంగీతం టి.జి.లింగప్ప. 

 

		చిత్రం:	గాలి మేడలు (1962)
		రచన:	సముద్రాల రాఘవాచార్య
		సంగీతం:	టి.జి.లింగప్ప
		గానం:	ఘంటసాల వెంకటేశ్వర రావు
		పల్లవి:	మమతలు లేని మనుజులలోన
			ఎవరికి ఎవరో తండ్రి తనయుడు ఎవరో
			మమతలు లేని మనుజులలోన
			ఎవరికి ఎవరో తండ్రి తనయుడు ఎవరో
			ఎవరికి ఎవరో
		చరణం:	ఏ కులమైనా, నెలవెదియైనా మదిలో కూరిమీ జాలుకొనా
			ఏ కులమైనా, నెలవెదియైనా మదిలో కూరిమీ జాలుకొనా
			పిలిచీ లాలించీ, కొడుకూ చందానా
			పిలిచీ లాలించీ, కొడుకూ చందానా
			చూచి కాచే దాతే నాయన కాదా!
			మమతలు లేని మనుజులలోన
			ఎవరికి ఎవరో తండ్రి తనయుడు ఎవరో
			ఎవరికి ఎవరో
		చరణం:	మాటలు నమ్మి, మనసు నీరై, దరికి తీసిన తండ్రులను
			మాటలు నమ్మి, మనసు నీరై, దరికి తీసిన తండ్రులను
			దేవుని చందానా, తలచీ, పూజించి
			దేవుని చందానా, తలచీ, పూజించి
			కొలువు చేసేవాడే కొడుకౌ గాదా!
			మమతలు లేని మనుజులలోన
			ఎవరికి ఎవరో తండ్రి తనయుడు ఎవరో
			ఎవరికి ఎవరో
			ఆ..ఆ..ఆ..ఆ..ఊ..ఊ..ఊ..

Thanks to Sri Bollapragada Someswara Rao garu for providing the movie poster.

దీపావళి శుభాకాంక్షలతో దీపావళి చిత్రం నుండి ఘంటసాల గీతం

దీపావళి చిత్రానికి సంగీతం నిర్వహించింది ఘంటసాల మాస్టారు.  ఈ చిత్రంలో ఒకే పాటను సందర్భానుసారంగా రెండువిధాలుగా పాడారాయన.  ఆ పాట "కరుణాచూడవయా". కారాగారంలో పాడినపుడు భక్తిరసాన్ని వెల్లడిస్తే, అదే బాణీలో నరకుని అంతఃపురంలో పాడినపుడు "అలుకా మానవయా" భయమూ, హాస్యమూ కలబోసి రసవత్తరంగా హిందోళ రాగంలో వినిపించారు మనకు. "మమసా గామమమ (కరుణాచూడవయా) అంటూ ప్రారంభమై, నరకుని కోపాన్ని తగ్గించడానికి వినోదభరితంగా స్వరాల్ని జల్లించడం ఒక త్రిశ్రగతి నర్తనానికి తోడుగా ఉంటుంది.  దదని-మమద-గగమ-గమగ-సా  అలుకా మానవయా అన్నప్పుడు ఈ స్వరాలు త్రిశ్ర గతిలో మధ్యమకాలంలో ఉన్నాయి. సానిద నీదమగా, నీదమ దా మగసా, సా సానీదామాగా సా - అలుకా మానవయా అన్న త్రిశ్రగతి స్వరప్రస్తారం మూడవకాలంలో నడుస్తుంది. తరువాత తీవ్రగతి స్వరాలలో, గమదనిసా నిదనీదమగా, సగమదనీ దమదామగసా, ఇక్కడ గమదనిసా, సగమదనీ స్వరాలు నాలుగవకాలంలో అంటే ఒక దెబ్బకు ఆరు అక్షరకాల ప్రమాణంలో ఉంటాయి.  సంగీతవైదుష్యంతో పాటు హాస్య, నాట్య, లయ వైవిధ్యాలు ఇందులో మిళితమైనాయి. హిందోళ రాగం లో మాస్టారు ఆలపించిన, బాణీ కట్టిన పాటలు, రాగం తాలూకు వివరాలు ఇదివరలో మొదటిభాగం మరియు రెండవ భాగం లో శ్రీ చంద్ర మౌళి గారు రాగశాల లో ప్రస్తావించారు. ఇక్కడ ఆ పాటల సాహిత్యాన్ని దీపావళి పండగ సందర్భంగా మరల గుర్తుచేసుకుందాం. విని ఆనందించండి. అందరికీ దీపావళి శుభాకాంక్షలు. 

	చిత్రం:	దీపావళి (1960)
	రచన:	సముద్రాల రాఘవాచార్య
	గానం:	ఘంటసాల:
	సంగీతం:	ఘంటసాల:
	ఘంటసాల:	కరుణాజూడవయా పరమూ జూపవయా			కరుణాజూడవయా పరమూ జూపవయా
		మురళీ మోహన వినీల మేఘశ్యామా!			మురళీ మోహన వినీల మేఘశ్యామా!
					కరుణా..
	ఘంటసాల:	మనసూ నీపైన మరలిన చాలుగా..			ఆ..ఆ..ఆ..
		మనసూ నీపైన మరలిన చాలుగా..			అలుకా మానవయా! జాలీ బూనవయా!
		పులులే జింకలయి లెంకలుగా మారుగా			నరకాధీశ్వరా! త్రిలోక జీవపాలా!
		పులులే జింకలయి లెంకలుగా మారుగా			అలుకా మానవయా!
		నిరుపమ లీలా నిలయా దయామయా
		కరుణాజూడవయా పరమూ జూపవయా			మృతికి భీతిలని భుజబల సారమూ..
		మురళీ మోహన వినీల మేఘశ్యామా!			మృతికి భీతిలని భుజబల సారమూ..
					అదితీ కుండలముల దోచుకొనే బీరము
	ఘంటసాల:	మదిలో నీ స్మరణే సలిపిన హాయిగా..			కలిగెను నీకీ జగతీ భళా భళీ
		మదిలో నీ స్మరణే సలిపిన హాయిగా..			అలుకా మానవయా! జాలీ బూనవయా!
		బ్రతుకే తీయనై వెన్నెలయై కాయుగా..			నరకాధీశ్వరా! త్రిలోక జీవపాలా!
		బ్రతుకే తీయనై వెన్నెలయై కాయుగా..			అలుకా మానవయా!
		త్రిభువన పావన చరణా సనాతనా..			దదని  మమద గగమగమగసా
					అలుకా మానవయా!
	ఘంటసాల:	రాధే గోవింద కృష్ణ! రాధే గోపాల కృష్ణ!			సానిద నీదమగ, నీదమ సామగస
		రాధే గోవింద కృష్ణ! రాధే గోపాల కృష్ణ!			సా సానీదామాగాస అలుకా మానవయా!
	ఘంటసాల:	కన్నులకు విందుగా కనిపించవయ్య కృష్ణ			గమదనిసా నిద నీదమగ
		కన్నులకు విందుగా కనిపించవయ్య కృష్ణ			సగమదనీ దమ దామగస
		రాధే గోవింద కృష్ణ! రాధే గోపాల కృష్ణ!			గమదనిస గమదనిస గమదనిస సనిదపమగస
	ఘంటసాల:	రాధే..      బృందం: గోవింద కృష్ణ!			అలుకా మానవయా! ఆ..ఆ..ఆ..
	ఘంటసాల:	రాధే..      బృందం: గోవింద కృష్ణ!			ఆ..ఆ..ఆ..ఆ..ఆ…
	ఘంటసాల:	రాధే..      బృందం: గోవింద కృష్ణ!			అలుకా మానవయా!
	ఘంటసాల:	రాధే..      బృందం: గోవింద కృష్ణ!			నినిసస దదనిని మమద
	ఘంటసాల:	రాధే..      బృందం: గోవింద కృష్ణ!			దదనిని మమదద గగమ
	ఘంటసాల:	రాధే..      బృందం: గోవింద కృష్ణ!			దదమదని సానిదపమాగాసా
	ఘంటసాల:	రాధే..      బృందం: గోవింద కృష్ణ!			తతోం తకదిమి తతోం తకదిమి తతోం తతా

Thanks to Chandra Mowly garu for the analysis of the song, Sakhiyaa.com for the poster and DivyaMedia for the video clips.