వచ్చెద విదర్భ - ఘంటసాల పద్యం శ్రీకృష్ణ పాండవీయం నుంచి దృశ్య, సాహిత్యాలతో

 

        చిత్రం:         శ్రీకృష్ణ పాండవీయం (1966)

        రచన:         బమ్మెర పోతన (భాగవతం నుండి)

        గానం:         ఘంటసాల

        సంగీతం:      టి.వి.రాజు

  

        వచ్చెద విదర్భ భూమికి

        చొచ్చెద భీష్మకుని పురము సురుచిర లీలన్

        తెచ్చెద బాలన్ వ్రేల్మిడి

        వ్రచ్చెద నడ్డంబు రిపులు వచ్చిన పోరన్!

బద్ధకస్తుల నిద్రమత్తు వదలగొట్టే కొసరాజు గీతం - మాస్టారి గొంతులో

1966 లో విడుదలైన శ్రీకృష్ణ పాండవీయం ఎన్.టి.ఆర్. శ్రీ కృష్ణునిగా, ధుర్యోధనునిగా ద్విపాత్రాభినయం చేసి, దర్సకత్వం వహించగా వారి  సోదరులు శ్రీ త్రివిక్రమరావు గారు ఎన్.ఎ.టి. పతాకంపై నిర్మించిన భారత-భాగవత కథాంశాల సమ్మిళిత చిత్రం. ఈ చిత్రంలో ప్రముఖ కన్నడ నటులు శ్రీ ఉదయకుమార్ భీమునిగా నటించారు. ఇతనికి 'పవనసుత' అనే బిరుదు కూడా వుంది. లక్క ఇంటికి కాపలా కాయమని చెప్పిన పని చెయ్యకుండా హాయిగా కునుకు తీస్తున్న భీముడిని ఉద్దేశించి శ్రీ కృష్ణుడు మాయా రూపంలో కట్టెదుట నిల్చి, నిజరూపంలో చెట్టు చాటున వుండి హెచ్చరికగా పాడే పాట "మత్తు వదలరా నిద్దుర మత్తు వదలరా". శ్రీ కొసరాజు గారు ఈ పాట వ్రాసారు. వారి పాటలకు ఒక ప్రత్యేకత వుంది. ఆయన ఎక్కువగా హాస్య నటులకు హుషారు పాటలు, సెటైర్లు, ఉదా. పెద్ద మనుషులు చిత్రానికి వ్రాసిన శివ శివ మూర్తివి గణ నాథా!, నందామయా గురుడా నందామయా, మొదలయినవి వ్రాసారు. అయితే శ్రీ కృష్ణపాండవీయం చిత్రానికి రాసిన ఈ పాట ఎంతో జీవిత సత్యాన్ని చాటి చెబుతుంది. అవసర సమయాలలో అప్రమత్తతగా ఉండక నిద్రపోయే బద్ధకస్తులను వెన్నుతట్టి నిద్రలేపి గుణపాఠం చెప్పడం ఈ పాట సారాంశం.   ఘంటసాల మాస్టారు పాడిన తీరు, సాకి చెప్పిన విధానము ఎన్.టి.ఆర్. కు చక్కగా సరిపోయాయి. ఎన్ని సార్లు విన్నా ఈ పాట ఇంకా వినాలనిపిస్తుంది. దీనికి చక్కని బాణీ సమకూర్చినది శ్రీ టి.వి. రాజు (తోటకూర వెంకట రాజు) గారు. వీరి సంగీత దర్శకత్వంలో వచ్చిన మరికొన్నిచక్కని చిత్రాలు జయసింహ, శ్రీ కృష్ణావతారం మొదలయినవి. ఈ చక్కని సందేశాత్మక గీతం యొక్క దృశ్య చిత్రాన్ని, సాహిత్యాన్ని ఇక్కడ పొందుపరుస్తున్నాను.  
  

కొసరాజు    టి.వి.రాజు    ఘంటసాల

చిత్రం:         శ్రీకృష్ణపాండవీయం (1966)

రచన:         కొసరాజు రాఘవయ్య చౌదరి

సంగీతం:      టి.వి.రాజు

గానం:         ఘంటసాల వెంకటేశ్వర రావు

        


        సాకీ:  అపాయమ్ము దాటడానికుపాయమ్ము కావాలి

                అంధకార మలవినపుడు వెలుతురుకై వెదకాలి

                ముందుచూపు లేనివాడు ఎందునకు కొఱగాడు

                సోమరియై కునుకువాడు సూక్ష్మమ్ము గ్రహించలేడు

        ప.     మత్తు వదలరా నిద్దుర మత్తువదలరా                     | మత్తు వదలరా |

                ఆ మత్తులోన పడితే గమ్మత్తుగ చిత్తవుదువురా..        | మత్తు వదలరా |

        చ.     జీవితమున సగభాగం నిద్దురకే సరిపోవు                  | జీవితమున |

                మిగిలిన ఆ సగ భాగం చిత్తశుద్ధి లేకపోవు

                అతినిద్రాలోలుడు తెలివిలేని మూర్ఖుడు                    | అతి నిద్రా |

                పరమార్ధం గానలేక వ్యర్ధంగా చెడతాడు                    | మత్తు వదలరా |

        సాకీ:  సాగినంతకాలం నా అంతవాడు లేడందురు

                సాగకపోతే ఊరక చతికిలబడి పోదురు

                కండ బలముతోటే ఘనకార్యము సాధించలేరు

                బుద్ధి బలము తోడైతే విజయమ్ము వరింపగలరు          | మత్తు వదలరా |

        చ.     చుట్టుముట్టు ఆపదలను మట్టుబెట్ట బూనుమురా         | చుట్టుముట్టు |

                పిరికితనము కట్టిపెట్టి ధైర్యము చేపట్టుమురా

                కర్తవ్యము నీ వంతు, కాపాడుట నా వంతు                 | కర్త్యవ్యము |

                చెప్పడమే నా ధర్మం, వినకపోతె నీ ఖర్మం

                మత్తు వదలరా నిద్దుర మత్తువదలరా

                ఆ మత్తులోన పడితే గమ్మత్తుగ చిత్తవుదువురా

                మత్తు వదలరా నిద్దుర మత్తువదలరా

 కార్యాతురాణాం  న సుఖం న నిద్రా

తేట తేట తెలుగులా - ఘంటసాల వర్ధంతి రూపకం - TV9 ఫిబ్రవరి 2012

ఘంటసాల గారిని గుర్తు చేసుకుంటూ ఈ మధ్య టీవీ-9 వారు ప్రసారం చేసిన "తేట తేట తెలుగులా" నాలుగు భాగాల వీడియోలను ఇక్కడ పొందు పరుస్తున్నాను. అయితే మరొక సారి మాస్టారి పాటలు వినవచ్చు అనుకుంటే కొంచెం నిరాశ కలుగుతుంది. చాల మట్టుకు వేసిన పాటల ముక్కలే మళ్ళా వేస్తూ, కొత్తదనం లోపించి, సగం పైగా కాలాన్ని టీవీ ఏంకర్లు తినేసి చేసే ఈ రూపకాలు చూస్తే బాధ కలుగుతుంది. కేవలం రికార్డు కోసం కొన్ని పాటలైనా మరలా గుర్తు చేసుకోవచ్చని పోస్టు చేస్తున్నాను. 

 మొదటి భాగము

రెండవ భాగము

మూడవ భాగము

నాలుగవ భాగము

శివరాత్రి శుభాకాంక్షలతో "దేవ దేవ ధవళాచల మందిర"

ఘంటసాల మాస్టారు ఎన్.టి.ఆర్. కు ఎ.ఎన్.ఆర్.కు పాడేటప్పుడు గొంతులో చక్కని వైవిధ్యం చూపించేవారు. అయితే ఇద్దరికీ ఒకే పాటలో నేపథ్య గానం చేసిన పాటలు తక్కువ. అందులో చెప్పుకోదగినది "భూకైలాస్" చిత్రంలోని "దేవదేవ ధవళాచల మందిర గంగాధరా హర నమో నమో". స్థల పురాణం ప్రకారం ప్రకారం శివుని వరంతో ఆత్మలింగాన్నిసంపాదించి లంకలో స్థాపించవలెనని బయలుదేరిన రావణాసురుని వినాయకుడు యుక్తితో మార్గ మధ్యంలో బాలుని రూపంలో అడ్డుకుని  గోకర్ణ క్షేత్రం వద్ద ఆ లింగాన్ని నేలపై మోపించి లంకాదీశ్వరునికి దక్కకుండా చేసే కథాంశం తో నిర్మింప బడిన చిత్రమిది. ఈ చిత్రంలో పరమశివుని కి అత్యంత ప్రియ భక్తుడైన రావణుడు (ఎన్.టి.ఆర్.) పాడగా చివరలో నారదుడు (ఎ.ఎన్.ఆర్.) అందుకుంటాడు. మాస్టారు ఇద్దరు నటులకూ ఒకే పాటలో పాడినా, ఆయన ఎవరికి పాడుతున్నారో కళ్ళు మూసుకుని విని చెప్పొచ్చు.  ఈ రోజు శివరాత్రి.  ఈ సంవత్సరం శివునికి ప్రీతి కలిగించే రోజైన సోమవారంనాడు ఈ పర్వదినం రావడం మన అదృష్టం. అయితే సోమ లేదా సోముడు అంటే చంద్రుడు కదా!, ఆ పేరున వచ్చేది సోమవారం (moon-Monday), మరి శివునికి సోమకు ఏమిటి సంబంధం?  ఈ ప్రశ్నకు ఒకసారి బ్రహ్మశ్రీ సామవేదం షణ్ముఖ శర్మ గారు చక్కని భాష్యం చెప్పారు. "సోమ" = "స + ఉమ", అంటే ఉమతో కూడియున్నవాడు అని. ఈ పాటను శివరాత్రి కానుకగా మాస్టారి అభిమానులకు దృశ్య, సాహిత్యాలతో ఇక్కడ పొందుపరుస్తున్నాను. 

వీడియో మూలం: ఘంటసాల గానామృతం

చిత్రం:         భూకైలాస్ (1958)

రచన:         సముద్రాల రాఘవాచార్య

సంగీతం:      ఆర్.సుదర్శనం, ఆర్.గోవర్ధనం

గానం:         ఘంటసాల

ప.             దేవదేవ ధవళాచలమందిర గంగాధరాహర నమో! నమో!

                దైవతలోక సుధాంబుధి హిమకర లోకశుభంకర నమో! నమో!         | దేవదేవ |

అ.ప.      పాలితకింకర భవనాశంకర శంకర పురహర నమో! నమో!               | పాలిత కింకర |

                హాలాహలధర శూలాయుధకర శైలసుతావర నమో! నమో!            | హాలాహలధర |

                దేవదేవ ధవళాచల మందిర గంగాధరా హర నమో! నమో!

                దైవతలోక సుధాంబుధి హిమకర లోకశుభంకర నమో! నమో!

చ.             దురిత విమోచనా.. ఆ.. ఆ.. ఆ.. ఆ.. ఆ.. ఆ..

                దురిత విమోచన ఫాలవిలోచన పరమదయాకర నమో! నమో

                కరిచర్మాంబర చంద్రకళాధర సాంబ దిగంబర నమో! నమో               | కరిచర్మాంబర |

                దేవదేవ ధవళాచల మందిర గంగాధరా హర నమో! నమో!

                దైవతలోక సుధాంబుధి హిమకర లోకశుభంకర నమో! నమో!

                నమో! నమో!, నమో! నమో!, నమో! నమో!, నమో! నమో!

                నమో! నమో!, నమో! నమో!, నమో! నమో!, నమో! నమో!

                నారాయణ హరి నమో! నమో!

                నారాయణ హరి నమో! నమో!

                నారాయణ హరి నమో! నమో!

                నారాయణ హరి నమో! నమో!

                నారద హృదయవిహారీ నమో! నమో!              | నారద |

                నారాయణ హరి నమో! నమో!                     | నారాయణ |

                నారాయణ హరి నమో! నమో!

                పంకజ నయనా పన్నగ శయనా .. ఆ.. ఆ

                పంకజ నయనా పన్నగ శయనా

                పంకజ నయనా పన్నగ శయనా

                శంకర వినుత నమో! నమో!                         | శంకరవినుతా |

                నారాయణ హరి నమో! నమో!

                నారాయణ హరి నారాయణ హరి

                నారాయణ హరి నమో! నమో!