మన ఘంటసాల సంగీత వైభవం - డా.ఎం.పురుషోత్తమాచార్య

తెలుగువారి మంగళ గళవేల్పు ఘంటసాల మాస్టారు చలన చిత్రాలలోనే కాకుండా ఎన్నోచలనచిత్రేతర గీతాల సంపుటముల (Private Albums) కోసం చక్కని శాస్త్రీయ మరియు లలిత గీతాలను స్వరపరచి గానం చేసారు. అందులో కొన్ని ఆయన స్వీయ రచనలు.  అలాంటివి దాదాపు ఎనభై పైచిలుకు పాటలున్నాయి. అవికాక మరెన్నో అలభ్యమైన రచనలు ఉన్నాయి. అయితే ఈ పాటలను, వాటి సాహిత్యాన్ని విశ్లేషించి, అందులోని రాగాలను, మాస్టారి గానవైవిధ్యాన్ని వివరించి ఆ సమగ్ర విషయాలను తనదైన చక్కని శైలిలో ప్రస్తావిస్తూ మన ఘంటసాల సంగీత వైభవం అనే పుస్తక రూపంలో ముద్రించారు నల్గొండ వాస్తవ్యులు, విశ్రాంత తెలుగు ఉపాధ్యాయులు, శ్రీ నాదబ్రహ్మ సంగీత కళాశాల ప్రధానోధ్యాపకులు శ్రీ ఎం.పురుషోత్తమాచార్యుల వారు. ఈ పుస్తకంలో మాస్టారు పాడిన గణేశుని గీతాలు, వేంకటేశ్వరుని భక్తిగీతాలు, జయదేవుని అష్టపదులు,అన్నమయ్య సంకీర్తనలు, జిల్లెళ్ళమూడి అమ్మపై పాడిన భక్తిగీతాలు, శాస్త్రీయ రచనలు, లలిత గీతాలు, జానపద గీతాలు యక్షగానం, బుఱ్ఱకథలు, స్వీయ రచనలు, సత్యసాయిబాబా పై పాడిన భక్తి గీతాలు, ఆకాశవాణిలో ప్రసారమయిన మరియు దేశవిదేశాలలో మాస్టారు ఇచ్చిన కచేరీలలో ఆలాపించిన ప్రైవేట్ గీతాలు ఇవన్నీ పొందుపఱిచారు.

డా.మహాభాష్యం చిత్తరంజన్‌

సమగ్ర సురుచిర భాష్యం: ఈ సంకలనానికి ముందుమాటగా ప్రముఖ లలిత గీతాల రచయిత, గాయకులు మరియు సంగీత దర్శకులు శ్రీ డా.మహాభాష్యం చిత్తరంజన్‌ (శ్రీ నాగరంజని లలిత సంగీత అకాడమీ అధ్యక్షులు) గారు "తెలుగుజాతికే గర్వకారణమయిన సుమధుర గాయక చక్రవర్తి శ్రీ ఘంటసాల వేంకటేశ్వరరావు గారు. మాస్టారు గానంచేసిన అనేకమైన చలనచిత్రేతర గీతాల వివరాలను ఈ తరం వారికి అందించాలనే సత్సంకల్పంతో డా. కె. వి. రావు గారి రూపకల్పనతో సంగీత సాహిత్య విద్వన్మణి శ్రీ డా. ఎం. పురుషోత్తమాచార్యుల సమతులన విశ్లేషణతో ఆవిర్భవించిన బృహద్గ్రంధమిది. నిజానికిది ఒక సుదీర్ఘ పరిశొధనా గ్రంథం" అని పేర్కొన్నారు.

శ్రీ పుట్టా మంగపతి

చివరి చూపు: మాస్టారితో అనుబంధం కలిగిన ఒకప్పటి హెచ్.ఎం.వి. కళాకారులు, భాండాగార నిర్వాహకులు మరియు సలహాదారులు అయిన శ్రీ పుట్టా మంగపతి గారు తన స్పందనను ఈ విధంగా తెలియజేసారు. "ఘంటసాల గారితో ఎన్నో వైవిధ్యమైన గీతాలను వారి స్వీయసంగీతంలో పాడించి, ప్రైవేట్ గ్రామఫోను రికార్డులుగా విడుదల చేయించిన అదృష్టము నాకు దక్కిందని గర్వపడటమే కాకుండా నిత్యం సంతోషిస్తూ ఉన్నాను. చివరకు భారతీయ చరిత్రలో శాశ్వతముగా నిలిచిపోయే 'భగవద్గీత'ను మాస్టారిచే గానం చేయించే అదృష్టం కూడా దక్కింది. ఆ రికార్డింగు తరువాత కారులో తిరిగివెళ్ళబోతూ కారు తలుపు వేస్తూ మాస్టారు నన్ను ఒక చూపు చూశారు. ఆ చూపులో ఎన్నోభావాలు కనిపించాయి. బహుశా అదే చివరి చూపు కాబోలు".  మాస్టారు గానం చేసిన "వెంకన్ననామమే భక్తీతొ కొలిచితే" మరియు "కాలయాపనము చేసి తపించేవు నరుడా" అన్న రెండు భక్తి, తత్వరస గుళికలు 'రవి' అన్న పేరుతో శ్రీ మంగపతి గారు రచించినవే.

శ్రీమతి ఘంటసాల సావిత్రి

మధుర స్మృతులు: శ్రీ పురుషోత్తమాచార్యుల వారు ఈ గ్రంథాన్ని మాస్టారి శ్రీమతి ఘంటసాల సావిత్రమ్మ గారికి అంకితమిచ్చారు.  ఆవిడ "పురుషోత్తమాచార్యుల వారు ఈ పుస్తకప్రతిని కాకు పంపి నా అభిప్రాయం తెలియజేయమని నాకు పంపారు. ఆ ప్రతిని చదువుతున్నప్పుడు నా మనస్సు ఆ పాత రోజులలో మామయ్య ప్రతి పాటకు, పద్యానికి చేసిన బాణీలు గుర్తుకు వచ్చి ఎంతో మధురానుభూతిని పొందాను. మామయ్య బాణీలను స్వరపరచుకొని గానం చేస్తూ మధ్య మధ్య నా అభిప్రాయం అడుగుతూ ఉండేవారు. మా మధ్య జరిగిన అప్పటి సంభాషణలు పదే పదే గుర్తుకు వచ్చి మనసు పులకరించింది. చారిత్రాత్మకమైన ఈ పరిశోధనా గంథాన్ని చక్కని సంగీత, సాహిత్య విశ్లేషణతో రచించిన శ్రీ పురుషోత్తమాచార్యుల వారికి, వారి కుటుంబ సభ్యులకు ఆయురారోగ్య, అష్టైశ్వర్యములు ప్రసాదించాలని ఆ భగవంతుని మనసారా వేడుకుంటున్నాను" అని తన స్పందన తెలియజేసారు.

డా. శారద, డా. కె.వి.రావు

తీరిన కోరికలు: ఈ గ్రంథం ఒక చక్కని రూపాన్ని ధరించడానికి పునాది హైదరాబాదు వాస్తవ్యులు మరియు ప్రముఖ ఘంటసాల ఆరాధకులు శ్రీ డా. కె.వి.రావు గారు, వారి సతీమణి డా. శారద గార్ల సత్సంకల్పం.  వారికున్న రెండు కోరికలలో మాస్టారి ప్రైవేట్ గీతాలకు, పద్యాలకు కూచిపూడి నృత్యరూపకంగా ప్రదర్శింపబడటం కొన్ని సంవత్సరాలక్రితం పిన్నవయసులోనే 'బాలశ్రీ' పురస్కారం పొందిన కుమారి లలితా సింధూరి ద్వారా జరిగింది. తరువాతి కోరిక వారి ఆప్తమిత్రులు శ్రీ పురుషోత్తమాచార్యుల వారి ద్వారా "మన ఘంటసాల సంగీత వైభవం" పుస్తకం ద్వారా ఈడేరింది. "ఘంటసాల గారు గానం చేసిన గీతాలు ఈనాటికీ చెక్కుచెదరకుండా ఉండటానికి కారణము వారు తన మనోనేత్రముతో కవిహృదయంలో జొరబడి వారి భావాలను గ్రహించి గానం చేయగల అద్వితీయ ప్రతిభయే"నని డా. కె.వి. రావు గారి అభిప్రాయం. 

రచయిత పరిచయం

డా.ఎం.పురుషోత్తమాచార్య

శ్రీ ఎం.పురుషోత్తమాచార్య గారు 1948 లో నల్గొండ జిల్లా హుజూర్ నగర్ లో శ్రీమతి మంగతాయమ్మ మరియు శ్రీ వేంకట నరసింహాచార్య పుణ్యదంపతులకు జన్మించారు.  శ్రీ పురుషోత్తమాచార్యుల వారు ఎన్నో రేడియో నాటక రచనలు, పద్యనాటకాలు, వ్యాసాలు వ్రాసారు. సునాదయోగి త్యాగయ్య చరిత్రను హరికథగా వ్రాసారు. అలాగే వారికి 1998 లో ఘంటసాల కమెండేషన్‌ (మచిలీపట్నం), 2008 లో ద్వారకానాధ శాస్త్రి పరిశోధక పురస్కారం, 2011 లో వరూధిని - ఉత్తమ నాటక రచయిత గా నంది నాటక పురస్కారం లభించాయి. ఈ గ్రంథంలో పొందుపరచిన గీతాలను శ్రీ పురుషోత్తమాచార్యుల వారు వస్తురీత్యా విభజన చేసి, గీతాలను విని వ్రాతప్రతిని తయారుచేసుకుని, తదుపరి సాహిత్యపరంగా భావం, అర్థాలు, విశేషాలు వివరిస్తూ, స్వరకల్పన, గాయన విధానం, సాహిత్యంతో అనుసంధానం, నేపథ్య సంగీతం, వాద్యసంగీత ధోరణి మరియు వాద్యవాదనావైభవం అనే అంశాలను తీసుకుని సునిశితంగా విశ్లేషించారు.  మాస్టారు పాడిన పాటల వర్గీకరణ ఈ విధంగా వుంది: 

	*	భక్తి గీతాలు	*	బుఱ్ఱ కథలు
	*	శాస్త్రీయ రచనలు	*	స్వీయరచనలు - రికార్డైనవి
	*	దేశభక్తి గేయాలు	*	స్వీయరచనలు - రికార్డు కానివి
	*	జానపద గేయాలు	*	పాడించిన బాణీలు
	*	లలిత గీతాలు	*	ఆకాశవాణి సేవలు

 ఈ రచన చేయడం తమ "అపూర్వసుకృతం" అని రచయిత స్పందన. అంతేకాక మాస్టారు పాడిన ప్రైవేట్ పద్యాల కోసం ప్రత్యేకించి శ్రీ పురుషోత్తమాచార్యుల వారు మరొక గ్రంథ రచన చేస్తున్నారు. దానిని త్వరలోనే ప్రచురిస్తామని వారు తెలిపారు.

పుస్తక ఆవిష్కరణ కార్యక్రమం

"మన ఘంటసాల సంగీతవైభవం" ప్రతులకు శ్రీ కె.వి. రావు గారిని సంప్రదించండి. 

శ్రీ కె.వి. రావు గారి చిరునామా: 

28, 4 వ అంతస్తు, 

ఇం.నెం. 1-1-79, భాగ్యనగర్ అపార్ట్ మెంట్స్, 

ఆర్.టి.సి. క్రాస్ రోడ్స్, శ్రీ మయూరి సినిమా ప్రక్కన, 

హైదరాబాదు - 500 020. 

సెల్ నంబరు: 98487 42320.

త్వరలో శ్రీ పురుషోత్తమాచార్య గారు విశ్లేషించిన మాస్టారి చలనచిత్రేతర గీతాలను వారి సౌజన్యంతో మన "ఘంటసాల" బ్లాగులో ప్రచురిస్తాము అని తెలియజేయుటకు నాకెంతో సంతోషంగా వుంది.
అందరికీ నూతన సంవత్సర శుభాకాంక్షలు

భవదీయుడు 

సూర్యనారాయణ వులిమిరి, నార్త్ కరోలినా, అ.సం.రా.